Τι είναι η Εκπαίδευση για τον Κόσμο;

Eκπαίδευση για τον Kόσμο from vathakou

Τι είναι η Εκπαίδευση για τον Κόσμο (Global Education);

«Είναι η εκπαίδευση που ανοίγει το βλέμμα και το μυαλό των ανθρώπων στις πραγματικότητες του κόσμου και τους αφυπνίζει, για να διεκδικήσουν έναν κόσμο δικαιότερο, έναν κόσμο ισότητας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων για όλους.

Η Εκπαίδευση για τον Κόσμο αγκαλιάζει όλες της μορφές της Εκπαίδευσης του Πολίτη, δηλαδή την Εκπαίδευση για την Ανάπτυξη (ή Αναπτυξιακή Εκπαίδευση), την Εκπαίδευση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, την Εκπαίδευση για την Αειφορία, την Εκπαίδευση για την Ειρήνη και την Πρόληψη της Βίας και τη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση.»

“Global Education is Education that opens people’s eyes and minds to the realities of the globalised world and awakens them to bring about a world of greater justice, equity and human rights for all.

Global Education is understood to encompass Development Education, Human Rights Education, Education for Sustainability, Education for Peace and Conflict Prevention and Intercultural Education; being the global dimension of Education for Citizenship.”

Ο ορισμός αυτός δόθηκε κατά το Διεθνές Συνέδριο του Κέντρου Βορρά Νότου του Συμβουλίου της Ευρώπης με θέμα "Strategies for increasing and improving Global Education", που πραγματοποιήθηκε στη Λευκωσία το Μάρτη του 2002 και υιοθετήθηκε στη Διακήρυξη του Μαάστριχτ τον Οκτώβρη του ίδιου έτους.

Σε ποιες επίσημες αποφάσεις στηρίζεται το πρόγραμμα της ΕγτΚ;

Το Πρόγραμμα της Εκπαίδευσης για τον Κόσμο (Global Education Program) στηρίζεται:

• Στις εισηγήσεις και τα πορίσματα των Διεθνών Διασκέψεων της Αθήνας (1996), της Βουδαπέστης (1999) και του Μαάστριχτ (2002) που διοργανώθηκαν από το Κέντρο Βορρά-Νότου
• Στις εισηγήσεις της Συνθήκης 1318 (2003) του Κοινοβουλίου του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Ποιος είναι ο κύριος στόχος της Εκπαίδευσης για τον Κόσμο;

Στόχος της Εκπαίδευσης για τον Κόσμο είναι η ανάπτυξη και η καλλιέργεια γνώσεων, δεξιοτήτων, αξιών και στάσεων που χαρακτηρίζουν τον ενεργό πολίτη στη σημερινή παγκοσμιοποιημένη, πολυπολιτισμική κοινωνία, όπου οι πραγματικότητες της ζωής των ανθρώπων και των λαών αλληλεπιδρούν στις πραγματικότητες της ζωής των άλλων.

Ποια χαρακτηριστικά του ενεργού πολίτη επιδιώκει να καλλιεργήσει η Εκπαίδευση για τον Κόσμο;

Γνώσεις

• Σχετικά με τις διαδικασίες της παγκοσμιοποίησης και της ανάπτυξης της διεθνούς κοινωνίας
• Σχετικά με την ιστορία και τη φιλοσοφία των βασικών αρχών της ανθρωπότητας
• Σχετικά με τα κοινά χαρακτηριστικά των εθνικών, θρησκευτικών, κοινωνικών ομάδων και τις πολιτισμικές τους διαφορές

Δεξιότητες

• Κριτικής σκέψης και ανάλυσης
• Αλλαγής προοπτικών και πολυπρισματικότητας
• Αναγνώρισης στερεοτύπων και προκαταλήψεων
• Διαλόγου
• Διαπολιτισμικής επικοινωνίας
• Ομαδικότητας και συνεργασίας
• Έρευνας και χειρισμού ΤΠΕ
• Χειρισμού προβλημάτων και αντιθέσεων
• Χειρισμού διαφορών και συγκρούσεων
• Δημιουργίας
• Λήψης αποφάσεων
• Κατανόησης των ΜΜΕ

Αξίες

• Αυτοεκτίμησης
• Σεβασμού
• Αλληλεγγύης
• Κοινωνικής ευθύνης
• Ευθύνης απέναντι στο περιβάλλον
• Ευρύτητας πνεύματος
• Ειρήνης και Δημοκρατίας

Ποια στάση ζωής επιδιώκεται μέσα από την Εκπαίδευση για τον Κόσμο;

Η Εκπαίδευση για τον Κόσμο επιδιώκει τη διαμόρφωση μιας τέτοιας στάσης ζωής που να χαρακτηρίζεται από:

• Το διάλογο, τη συνεργασία και την αλληλεγγύη ανάμεσα στους ανθρώπους και τους λαούς.
• Γνώσεις, δεξιότητες, αξίες και στάσεις με παγκόσμια διάσταση και προοπτική.
• Την κατανόηση της πολυπλοκότητας της παγκόσμιας πραγματικότητας.
• Την επιδίωξη της γνώσης για τις πραγματικότητες της ζωής των άλλων ανθρώπων και της σύνδεσης του τοπικού με το παγκόσμιο γίγνεσθαι.
• Τη συνειδητοποίηση των πολλαπλών προβλημάτων που ταλανίζουν τον πλανήτη (φτώχεια, πείνα, οικολογική καταστροφή, πόλεμοι), της αλληλεξάρτησής τους, την ευαισθητοποίηση που οδηγεί στην ανάληψη ευθύνης εκ μέρους του καθενός (ως άτομο και ως μέλος του συνόλου) για την αντιμετώπισή τους σε τοπικό ή παγκόσμιο επίπεδο.
• Το σεβασμό και την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ειρήνης, της δημοκρατίας και της αειφορίας.
• Τις αισιόδοξες προοπτικές για τη διάσωση του πλανήτη, για την επίτευξη της  παγκόσμιας ειρήνης και δημοκρατίας και για τη διαμόρφωση αξιοπρεπών συνθηκών ζωής για όλη την ανθρωπότητα.

Ποιες είναι οι βασικές μεθοδολογικές αρχές της Εκπαίδευσης για τον Κόσμο;

Βασική μεθοδολογική αρχή της Εκπαίδευσης για τον Κόσμο είναι η σύνδεση του τοπικού με το παγκόσμιο γίγνεσθαι, ώστε να γίνεται αντιληπτή η αλληλεπίδραση και η αλληλεξάρτηση της ζωής ανθρώπων και λαών, και να αναπτύσσονται δράσεις σε πνεύμα γνήσιας αλληλεγγύης και συνεργασίας. Το σύνθημα «σκέφτομαι παγκόσμια, δρω τοπικά» μετατρέπεται έτσι σε βάση της συμπεριφοράς του ενεργού παγκόσμιου πολίτη.

Άλλη βασική αρχή της μεθοδολογίας της Εκπαίδευσης για τον Κόσμο είναι η προαγωγή θετικών προτύπων και αξιών για την καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας, καθώς και η έμφαση στην ευεργετική επίδραση του διαπολιτισμικού διαλόγου στη ζωή των νέων.

Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στο αισιόδοξο και ευχάριστο πνεύμα που πρέπει να διέπει τις δραστηριότητες, στη διαθεματική προσέγγιση, στην αναγνώριση και ενίσχυση των «καλών πρακτικών», στην ενεργό συμμετοχή των εκπαιδευομένων, στο ευχάριστο και δημιουργικό περιβάλλον και στα θετικά μηνύματα για την επίτευξη των στόχων για έναν καλύτερο κόσμο, ώστε όλοι οι εμπλεκόμενοι να αντιληφθούν τη σημασία της γνώσης και της ενεργούς δράσης για βελτίωση των συνθηκών ζωής όλων των ανθρώπων.

• Γνώση της ομάδας – αποδοχή, αξιοποίηση εμπειριών
• Βιωματική μάθηση: π.χ. μίμηση ρόλων, παιχνίδια
• Συμμετοχικότητα - ενεργός εμπλοκή όλων
• Εμψύχωση – καθοδήγηση και όχι διδακτισμός
• Αξιοποίηση ΜΜΕ και ΤΠΕ
• Διερεύνηση – ανακάλυψη
• Διαθεματικότητα: διασύνδεση-αλληλεξάρτηση
• Πολλαπλές πηγές
• Απλά υλικά και μέσα
• Ευχάριστη και δυναμική διαδικασία – χιούμορ
• Ευχάριστο μαθησιακό περιβάλλον
• Ανοικτό παράθυρο στον κόσμο
• Θετική προσέγγιση – αισιόδοξες προοπτικές για το μέλλον
• Αναγνώριση και ενίσχυση «καλών πρακτικών»

Κέντρο Βορρά-Νότου του Συμβουλίου της Ευρώπης

Τι είναι το ΚΒΝ του ΣτΕ ;
Το Κέντρο Βορρά-Νότου (North South Centre) ιδρύθηκε με απόφαση του Συμβουλίου της Ευρώπης στις 16 Νοεμβρίου του 1989 ως ανεξάρτητο τμήμα του. Άρχισε τη λειτουργία του με έδρα τη Λισαβόνα της Πορτογαλίας το 1990, ως το «Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Παγκόσμια Αλληλεξάρτηση και Αλληλεγγύη» (European Centre for Global Interdependence and Solidarity). Η λειτουργία του επιβεβαιώθηκε επίσημα τον Οκτώβρη του 1993 με το Ψήφισμα (93)51.

Ποιος είναι ο ρόλος του ΚΒΝ;
Το Κέντρο Βορρά-Νότου του ΣτΕ, ως το «Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Παγκόσμια Αλληλεξάρτηση και Αλληλεγγύη», έχει ως ρόλο να παρέχει το πλαίσιο για ευρωπαϊκές συνεργασίες που αναπτύσσουν τη συνείδηση των πολιτών σε θέματα παγκόσμιας αλληλεξάρτησης, και να στηρίζει και να ενισχύει πολιτικές αλληλεγγύης που συνάδουν με τους στόχους και τις αρχές του Συμβουλίου της Ευρώπης, δηλαδή το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τη δημοκρατία και την κοινωνική συνοχή.

Ποιες είναι οι κύριες δραστηριότητες του Κέντρου Βορρά Νότου στο πρόγραμμα Εκπαίδευσης για τον Κόσμο;
Οι κύριες δραστηριότητες που αναπτύσσει το Κέντρο Βορρά Νότου του ΣτΕ στο πλαίσιο του προγράμματος της Εκπαίδευσης για τον Κόσμο είναι οι εξής:

• Εβδομάδα Εκπαίδευσης για τον Κόσμο (Global Education Week)
• National reports  στο πλαίσιο του European Global Education Peer Review Process, σε συνεργασία το Global Education Network Europe (GENE)*
• Ενίσχυση της Εκπαίδευσης για τον Κόσμο στις χώρες της κεντρικής Ευρώπης
• Διαγωνισμός: World Aware Education Award
• Πληροφόρηση για «καλές πρακτικές»:

1. Global Education Newsletter
2. Global Education Guideline

• Ενίσχυση των δικτύων συνεργασίας στην Ευρώπη (networking and partnership for Global Education in Europe)

Ποια η σχέση του προγράμματος Εκπαίδευσης για τον Κόσμο με άλλα προγράμματα του ΣτΕ;
Το πρόγραμμα «Εκπαίδευση για τον Κόσμο» συμπληρώνει και ενισχύει τις δράσεις που αναπτύσσονται από τη Γενική Διεύθυνση για την Εκπαίδευση, τον Πολιτισμό, τη Νεολαία και τον Αθλητισμό του Συμβουλίου της Ευρώπης στον τομέα της Ιδιότητας του Πολίτη και της Εκπαίδευσης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (EDC & HRE), όπως είναι το πρόγραμμα "Learning and living democracy for all" ή η εκστρατεία «Όλοι διαφορετικοί, όλοι ίσοι». Το πρόγραμμα λειτούργησε επίσης υποστηρικτικά στη διαδικασία δημιουργίας και υιοθέτησης της Λευκής Βίβλου για το Διαπολιτισμικό Διάλογο.

Η Εκπαίδευση για τον Κόσμο την εποχή της κρίσης

Tίτλος: Η Εκπαίδευση στην Ελλάδα και η Εκπαίδευση για τον Κόσμο την εποχή της κρίσης[1]

Το κείμενο αυτό αποτελεί συνέχεια γόνιμου διαλόγου που έγινε τον Ιούνιο στο πλαίσιο ενός εργαστηρίου, στο 3^ο Δημοτικό Σχολείο Αγίου Δημητρίου, με κεντρικό θέμα την σημερινή κρίση, κρίση αξιών και οικονομική, και πως αυτή επηρεάζει τους εκπαιδευτικούς λειτουργούς και την εκπαιδευτική διαδικασία. Καταγράφονται τα αποτελέσματα της συζήτησης και συμπληρώνονται με την πρόταση να εντάξουμε την Εκπαίδευση για τον Κόσμο, την  προσέγγιση, μεθοδολογία και γνώση που περιλαμβάνει, στην καθημερινή εκπαιδευτική πρακτική.

Τρεις ήταν  οι βασικές ερωτήσεις γύρω από τις οποίες χτίστηκε ο διάλογος. Ποιες είναι οι σκέψεις και τα συναισθήματα που γεννά στους εκπαιδευτικούς η κρίση που βιώνουμε στην Ελλάδα, ποιες είναι οι δεξιότητες οι οποίες πρέπει να αναπτυχθούν μέσα από το σχολείο για να υπερβαίνουν οι κοινωνίες κρίσεις αυτού του τύπου και τέλος, ποια είναι τα προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί στην προσπάθειά τους να δημιουργήσουν το κατάλληλο περιβάλλον για την ανάπτυξη αυτών των δεξιοτήτων.

Τα συναισθήματα που καταγράφηκαν από τους εκπαιδευτικούς ήταν τα εξής:  Στην αρχή της κρίσης, είπαν, υπήρχε ο θυμός, η αγανάκτηση, η θλίψη, ο φόβος, η αγωνία, η ανησυχία για το μέλλον και η οργή. Αλλά σιγά-σιγά και καθώς το πρώτο σοκ περνά και η κρίση βαθαίνει, έρχεται και η ελπίδα ότι αυτή η κρίση θα αποτελέσει την αρχή για κάτι καινούριο και υγιές, για μια αλλαγή στην κοινωνία η οποία είναι απαραίτητη και η ελπίδα στηρίζεται και στην πίστη στους πολίτες οι οποίοι σκέφτονται και θέλουν να δημιουργήσουν ένα άλλο όραμα για τη χώρα αυτή, με αξίες και ιδανικά. 

Όσον αφορά τις σκέψεις, τον τόνο έδινε η αυτοκριτική, με κοινό παρανομαστή ότι και η δική μας αδιαφορία και ενίοτε συμμετοχή σε μια έκλυση ηθών και κατασπατάληση πόρων και ενέργειας έχει συμβάλει σε αυτή την κρίση όπως επίσης έχει συμβάλει η απεμπόληση των ευθυνών μας ως πολιτικών όντων. Η υπερκατανάλωση, η έλλειψη σεβασμού για τον δίπλα μας και για το περιβάλλον, η απληστία και η έλλειψη του μέτρου συνέβαλαν στην κρίση. Επίσης η ευθεία κριτική για πολιτικές ηγεσίες οι οποίες είναι κατώτερες των περιστάσεων όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στον κόσμο, καθώς η κρίση δεν είναι «ελληνική» αλλά παγκόσμια, ήταν ένα σημείο το οποίο τονίστηκε επανειλημμένως σε συνδυασμό με την ρήση ότι οι πολιτικές ηγεσίες αντανακλούν την κοινωνία που τις εκλέγει.

Και ποιες είναι οι δεξιότητες οι οποίες θα πρέπει να αναπτυχθούν και στο σχολείο και τις οποίες χρειάζονται οι πολίτες του σήμερα και του αύριο για να αντιμετωπιστεί η κρίση; Οι εκπαιδευτικοί κατέγραψαν τα εξής: ο διάλογος, η ομαδική εργασία και η συνεργασία, η ευελιξία, η κριτική σκέψη και η ικανότητα ανάλυσης, η διαχείριση συγκρούσεων, η θετική σκέψη και η αισιοδοξία, η επικοινωνία, η δημιουργική σκέψη που υπερβαίνει στερεότυπα και συνθέτει νέα στοιχεία.

Τέλος, οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί στην προσπάθειά τους να δημιουργήσουν ένα κατάλληλο περιβάλλον για την ανάπτυξη και εξάσκηση των παραπάνω δεξιοτήτων είναι οι εξής: η έλλειψη κατάλληλου εκπαιδευτικού υλικού, επαναπροσδιορισμός των γνωστικών στόχων του εκπαιδευτικού συστήματος, η έλλειψη επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών, ο χρόνος (λίγος χρόνος για πολλή ύλη), το «ξεβόλεμα» από την συνήθεια, οι κακές νοοτροπίες των ίδιων των εκπαιδευτικών, η έλλειψη συνεργασίας μεταξύ εκπαιδευτικών, η έλλειψη πόρων, προκαταλήψεις και ρατσισμός που εκδηλώνονται και μέσα στα σχολεία και από εκπαιδευτικούς, η έλλειψη ενός συστήματος αξιολόγησης, ο ανταγωνισμός μεταξύ των ίδιων των εκπαιδευτικών, το ατομικό συμφέρον το οποίο επικρατεί έναντι του συλλογικού.

Είναι ενδιαφέρον να παρατηρήσει κανείς ότι πολλές από τις δυσκολίες αφορούν τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς, την δική τους νοοτροπία, κακές συνήθειες, στερεότυπα και συμπεριφορές. Επίσης μια άλλη παρατήρηση η οποία προκύπτει είναι ότι πολλά από τα πιο πάνω εμπόδια δεν είναι αποτέλεσμα της κρίσης αλλά χαρακτηρίζουν γενικότερα το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα και εκδηλώνονται πολύ πριν από την κρίση. Τέλος, βασικό πρόβλημα είναι η στοχοθεσία της σημερινής εκπαιδευτικής διαδικασίας, η οποία μάλλον τείνει προς το «τραπεζικό – εκπαιδευτικό» σύστημα, όπου η γνώση μεταφέρεται από τον εκπαιδευτικό στον εκπαιδευόμενο για να χρησιμοποιηθεί στη συνέχεια για την εξυπηρέτηση του υπάρχοντος οικονομικού και κοινωνικού συστήματος.[2]

Στην συνέχεια, προτείνεται ότι η οπτική της Εκπαίδευσης για τον Κόσμο, οι στόχοι, οι μεθοδολογίες που περιλαμβάνει και η γνώση που έχει συσσωρευτεί γύρω από σχετικές θεματικές, μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για την κατανόηση αλλά και υπέρβαση της σημερινής κρίσης.

Τι μπορεί να μας προσφέρει η Εκπαίδευση για τον Κόσμο

Η Εκπαίδευση για τον Κόσμο (ΕγΚ) είναι η Εκπαίδευση που ανοίγει τα μάτια και το μυαλό των ανθρώπων στην πραγματικότητα ενός κόσμου παγκοσμιοποιημένου και τους αφυπνίζει  αναλύοντας διαστάσεις του πολύπλοκου φαινομένου της παγκοσμιοποίησης, εξηγώντας πως εμείς, πολίτες της Ελλάδας, συνδεόμαστε με/ και αλληλεξαρτόμαστε από ανθρώπους που ζουν σε άλλα μέρη, πολύ μακριά από τη χώρα μας.[3]

Η ΕγΚ μας δείχνει ότι ο καθένας μας αποτελεί κομμάτι σημαντικό, λειτουργικό και αναπόσπαστο του κόσμου, του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος στο οποίο ζούμε και το οποίο την εποχή της εκμηδένισης των αποστάσεων και της ταχύτητας με την οποία μεταφέρονται πληροφορίες, άνθρωποι και αγαθά, περιλαμβάνει όλο τον κόσμο. Κατά συνέπεια με την αδράνειά μας ή με τη δράση μας, μικρή ή μεγάλη, δημιουργούμε καθημερινά τον κόσμο στον οποίο ζούμε.

Για παράδειγμα έχει σημασία αν αγοράζουμε μπανάνες, καφέ ή κακάο εδώ στην Ελλάδα εισαγόμενα από τις μεγάλες εταιρίες που ελέγχουν το εμπόριο παγκοσμίως ή από μικρότερους συνεταιρισμούς παραγωγών. Η πράξη μας αυτή καθ’ εαυτή δημιουργεί νέες ή συντηρεί υπάρχουσες δομές οικονομικές, κοινωνικές και πολιτισμικές και επηρεάζει επίσης το φυσικό περιβάλλον.

Η ΕγΚ δείχνει ότι η γνώση για τον Κόσμο περνά μέσα και από την γνώση για τον εαυτό μας και έχει στόχο την ανάπτυξη αυτών ακριβώς των δεξιοτήτων οι οποίες κατεγράφησαν πιο πάνω από τους εκπαιδευτικούς ως αναγκαίες για να ξεπεράσουμε την κρίση. Δίνει έμφαση σε αξίες και συμπεριφορές όπως η αυτοεκτίμηση, η αυτοπεποίθηση, ο σεβασμός για τον άλλο, η κοινωνική και  η περιβαλλοντική  ευθύνη, η αλληλεγγύη, το όραμα και το ανοιχτό μυαλό. Προτείνει το όραμα ενός κόσμου με μεγαλύτερη δικαιοσύνη, ισότητα και ανθρώπινα δικαιώματα για όλους.

Η Εκπαίδευση για τον Κόσμο, συμπεριλαμβάνει την εκπαίδευση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Αειφόρο Ανάπτυξη, Διαπολιτισμική Εκπαίδευση, Αναπτυξιακή Εκπαίδευση, Εκπαίδευση για την Ειρήνη, για το Περιβάλλον, για το Δίκαιο Εμπόριο κτλ. Στην Ελλάδα ίσως να μην χρησιμοποιείται ο όρος Εκπαίδευση για τον Κόσμο, ωστόσο, αρκετές από τις πιο πάνω έννοιες είναι ήδη πολύ γνωστές.

Επομένως η Εκπαίδευση για τον Κόσμο μας προσφέρει ιδιαίτερα δύο σημαντικά και πολύτιμα εφόδια για την καθημερινή εκπαιδευτική πρακτική:

Α. Την οπτική της μετασχηματιστικής εκπαίδευσης (transformative education) η οποία αλλάζει τον εκπαιδευτικό και τον εκπαιδευόμενο.

Η μετασχηματιστική διάσταση έγκειται στο ότι η μάθηση περιλαμβάνει πρώτον, την ανάλυση και κατανόηση της υπάρχουσας κατάστασης την οποία βιώνουμε, δεύτερον την δημιουργία οράματος για εναλλακτικές λύσεις στα κυρίαρχα μοντέλα διαβίωσης μέσα από τον διάλογο στον οποίο θα συμμετέχουν όλοι όσοι τους αφορά και τρίτον μια διαδικασία αλλαγής προς έναν υπεύθυνο πολίτη του κόσμου ο οποίος καλείται να πραγματώσει το όραμα.

Η μάθηση αλλάζει, μετασχηματίζει όσους μετέχουν σε αυτή, δηλαδή, όχι μόνο τον μαθητή αλλά και τον εκπαιδευτικό. Οι ρόλοι του εκπαιδευτικού και του εκπαιδευόμενου εναλλάσσονται μέσα στην εκπαιδευτική διαδικασία. Οι εκπαιδευτικοί, όπως είδαμε πιο πάνω, υπογράμμισαν δυσκολίες τις οποίες αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητά τους και πηγάζουν και από τους ίδιους (εγωισμός, ανταγωνισμός, κακή συνήθεια και κακή νοοτροπία, κτλ). Η Εκπαίδευση για τον Κόσμο προ(σ)καλεί τον εκπαιδευτικό να εμπλακεί σε ουσιαστικό διάλογο με τον εκπαιδευόμενο για τον κόσμο γύρω μας και, όπως λέει ο Paulo Freire, δεν είναι δυνατόν να γίνει ουσιαστικός διάλογος από τη θέση της αλαζονείας και του εγωισμού, αλλά απαιτεί ταπεινότητα και αποδοχή του «άλλου» με τον οποίο συνδιαλεγόμαστε, κριτική σκέψη η οποία θα γεννήσει περαιτέρω κριτική σκέψη[4].  

B. Υποστήριξη – υλική και συναισθηματική

Ήδη έχει αναπτυχθεί μια σημαντική θεωρητική/φιλοσοφική βάση για την ΕγΚ αλλά και ένα ποιοτικό εκπαιδευτικό υλικό που έχει δοκιμαστεί στην πράξη. Επομένως η δυσκολία η οποία έχει καταγραφεί, όσον αφορά την έλλειψη κατάλληλου υλικού, μπορεί να υπερκεραστεί, καθώς οι εκπαιδευτικοί δεν χρειάζεται να ξεκινήσουν από το μηδέν αλλά μπορούν να κάνουν χρήση του υλικού αυτού.

Επιπλέον, εξίσου σημαντικό είναι ότι όλο και περισσότεροι εκπαιδευτικοί έχουν εντάξει μεθοδολογίες και θεματικές της Εκπαίδευσης για τον Κόσμο στην εκπαιδευτική πρακτική δημιουργώντας έτσι μια κοινότητα η οποία μπορεί να υποστηρίζει και ηθικά και συναισθηματικά τα μέλη της. Μένει η περαιτέρω συνειδητοποίηση και η δικτύωση της κοινότητας αυτής.

Επίλογος

Το κείμενο αυτό ξεκίνησε από τα συναισθήματα και τις απόψεις των ίδιων των εκπαιδευτικών, «πως νοιώθουν και τι σκέφτονται οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι «λειτουργούν» μέσα στο περιβάλλον της κρίσης». Η επιλογή δεν ήταν τυχαία. Είναι μια δήλωση για την ανάγκη της ένωσης του συναισθήματος με την λογική και στην εκπαιδευτική πρακτική ενάντια σε μηχανικές, αυτοματοποιημένες προσεγγίσεις. Οι εκπαιδευτικοί δεν μεταδίδουν απλώς τη γνώση, καθοδηγούν τον σπουδαστή στην ανακάλυψη της γνώσης και του κόσμου και μαζί με αυτόν τον «ξαναδημιουργούν» μέσα από την συνδιαμόρφωση ενός οράματος για το αύριο. Αυτό δεν μπορεί να γίνει χωρίς αγάπη, πίστη στον άνθρωπο και έμπνευση.

Σίγουρα το θεσμικό πλαίσιο το οποίο αφορά όλο το εκπαιδευτικό σύστημα, είναι σημαντικό, αλλά και ο κάθε εκπαιδευτικός και η κοινότητα αυτών, διαθέτουν μια ισχυρή δύναμη να συμβάλουν στην υπέρβαση της κρίσης και στην γέννηση του καινούργιου.

Δρ. Ευγενία Βαθάκου